Teknik şartnameler, günümüzün uluslararası ticaretinde, mühendislik projelerinde ve kamu ihalelerinde en kritik belgelerden biri haline gelmiştir.
Bir ürünün, hizmetin ya da projenin teknik özelliklerini, kalite standartlarını ve uygulanma koşullarını belirleyen bu belgeler; hem üretici hem de alıcı taraf için bağlayıcı nitelik taşır.
Peki teknik şartname tam olarak nedir?
Ve daha da önemlisi — bu kadar detaylı, teknik ve standart odaklı belgeler nasıl çevrilmelidir?
Teknik Şartname Nedir?
Teknik şartname (Technical Specification); bir ürün, sistem, malzeme ya da hizmetin teknik detaylarını, performans kriterlerini, kalite standartlarını ve test yöntemlerini açıklayan resmi bir belgedir.
Bu belgeler genellikle aşağıdaki sektörlerde kullanılır:
- İnşaat ve mühendislik projeleri
- Enerji ve altyapı yatırımları
- Makine, otomotiv ve savunma sanayi
- Bilgi teknolojileri ve yazılım projeleri
- Kamu alımları ve ihale dosyaları
Teknik şartname, bir ürünün “nasıl olması gerektiğini” tanımlar. Dolayısıyla; çevirisi yapılırken en ufak bir terim hatası bile, projenin uygulanmasında büyük risklere yol açabilir.
Teknik Şartname Çevirisinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Teknik çeviri, sadece dil bilgisi değil; aynı zamanda disiplinler arası teknik bilgi gerektirir.
Bir teknik şartname çevirmeni, yalnızca kelimeleri çevirmekle kalmaz; aynı zamanda metnin standartlara, yönetmeliklere ve mühendislik terminolojisine uygun olmasını sağlar.
İşte profesyonel çevirmenlerin dikkat ettiği bazı temel unsurlar:
1. Terminoloji Tutarlılığı
Her sektörün kendine özgü teknik terimleri vardır.
“Valve”, “gasket”, “sealing ring”, “tensile strength” gibi ifadeler yanlış çevrildiğinde ürün performansı ve kalite kontrol süreçleri etkilenebilir.
Bu nedenle, terim sözlükleri ve terminoloji yönetim sistemleri (CAT tools, glossary vb.) kullanmak çok önemlidir.
2. Standartlara Uyum
Teknik şartnameler genellikle uluslararası standartlara (ISO, EN, ASTM, IEC vb.) referans verir.
Bir çevirmen, bu standartların doğru adlandırılması ve numaralarının hedef dildeki biçimiyle uyumlu olmasına özen göstermelidir.
3. Format ve Yapı Korunmalı
Bir teknik şartname yalnızca içerik değil, aynı zamanda belge yapısı açısından da önemlidir.
Başlıklar, numaralandırmalar, tablolar ve ekler çeviri sürecinde korunmalıdır.
Bu hem okunabilirliği artırır hem de ihale veya denetim süreçlerinde belge geçerliliğini sağlar.
4. Dil Tarzı: Nesnel ve Tutarlı
Teknik şartname çevirilerinde dil sade, doğrudan ve kesin olmalıdır.
“Should”, “must”, “shall” gibi yardımcı fiillerin doğru kullanımı, yükümlülük derecesini belirler.
Yanlış tercih, belgenin hukuki bağlayıcılığını bile etkileyebilir.
Teknik Şartname Çevirisinde Kimler Çalışmalı?
Bu tür belgelerin çevirisi, teknik bilgiye sahip profesyonel çevirmenler tarafından yapılmalıdır.
Örneğin; inşaat mühendisliği, makine mühendisliği veya elektrik-elektronik geçmişine sahip çevirmenler, metindeki teknik terimleri doğru yorumlayabilir.
Beşiktaş Tercümex gibi teknik ve akademik çeviri konusunda uzmanlaşmış bürolar,
hem mühendislik bilgisine sahip çevirmenlerle hem de yerelleştirme teknolojileriyle desteklenen kalite kontrol süreçleriyle çalışarak çevirilerin doğruluğunu garanti altına alır.
Yapay Zekâ Döneminde Teknik Çeviri
Yapay zekâ destekli çeviri sistemleri (AI-assisted translation), teknik çevirilerde ön çeviri desteği sağlasa da, hâlâ insan kontrolü gerektirir.
Çünkü yapay zekâ sistemleri, sektör terminolojisindeki nüansları veya cümlelerin sözleşmesel etkilerini her zaman doğru şekilde yorumlayamayabilir.
Bu yüzden en verimli yaklaşım, makine çevirisinin insan editörler tarafından denetlendiği post-editing modelidir.
Bu yöntem, hem zaman kazandırır hem de kaliteyi garanti eder.
Teknik Şartname Çevirisinde Hedef Dile Göre Yaklaşımlar
- Türkçeden İngilizceye çeviri: Özellikle kamu ihaleleri, uluslararası projeler ve teknik iş birliklerinde önemlidir. Cümle yapısı genellikle pasif ve resmîdir.
- İngilizceden Türkçeye çeviri: Teknik detaylar sadeleştirilirken anlam kaybı olmamasına dikkat edilir. Terimlerin Türkçe karşılıkları, ulusal standartlara uygun seçilmelidir.
Sonuç: Kaliteli Bir Teknik Şartname Çevirisi, Başarılı Bir Projenin Temelidir
Bir teknik şartname, sadece bir belge değil, bir projenin yol haritasıdır.
Bu yüzden çeviri süreci, tıpkı mühendislik süreci kadar dikkatli, sistematik ve profesyonel olmalıdır.
Doğru yapılmış bir teknik şartname çevirisi:
- Proje risklerini azaltır,
- Yasal süreçlerde güvenilirlik sağlar,
- Uluslararası iş birliklerinde güven oluşturur.
Anahtar Kelimeler:
teknik şartname çevirisi, technical specification translation, teknik çeviri, mühendislik çevirisi, ihale dokümanı çevirisi, proje dosyası tercümesi, Beşiktaş Tercümex, profesyonel çeviri, teknik doküman çevirisi, CAT tools, terminoloji yönetimi, ISO çeviri standartları
